Sinds de legalisering van de online gokmarkt in 2021 probeert de Nederlandse overheid grip te krijgen op een sector die decennialang in de schaduw opereerde. Het doel was nobel: consumenten beschermen en hen naar een veilig, legaal aanbod leiden. Maar jaren later is de realiteit een complexe wirwar van regels, verboden en mazen in de wet, wat leidt tot een kat-en-muisspel tussen aanbieders en de toezichthouder. De grote vraag die nu op tafel ligt, is of het huidige beleid nog wel houdbaar is, of dat het systeem op de schop moet.

De spagaat tussen beschermen en verstikken

De kern van het probleem is een diepgeworteld wantrouwen tussen de overheid en de kansspelaanbieders. Dat stelt Mike de Graaff, een expert met jarenlange ervaring in de sector. Volgens hem leidt dit wantrouwen tot een overdaad aan regels, waardoor legale bedrijven worden verstikt en nauwelijks nog kunnen concurreren met het illegale circuit. In deze complexe markt moeten consumenten zelf hun weg vinden naar een betrouwbare partij. 

Ze zijn daarbij steeds vaker aangewezen op onafhankelijke vergelijkingssites die het kaf van het koren scheiden. Op basis van die analyses stuiten ze dan op platforms zoals het Jaabet casino. Dit soort aanbieders profileert zich vaak als een complete entertainmenthub, waar spelers niet alleen een uitgebreid sportsbook vinden voor sportweddenschappen, maar ook honderden gokkasten en een interactief live casino. De combinatie van dit brede spelaanbod met aantrekkelijke welkomstbonussen is precies waar veel spelers naar op zoek zijn in hun zoektocht naar een passend platform.

De Graaff wijst naar Denemarken als een voorbeeld van hoe het anders kan. Daar zorgt een stabiel en realistisch wettelijk kader ervoor dat de legale sector floreert, terwijl de kanalisatie – het aandeel spelers dat legaal speelt – hoog blijft. Het toont aan dat streng toezicht en een gezonde markt hand in hand kunnen gaan, mits er een basis van vertrouwen is.

De grijze gebieden van het reclameverbod

Een van de meest zichtbare en verwarrende aspecten van de huidige wetgeving is het reclameverbod. Sinds juli 2023 mogen online casino’s niet meer adverteren op radio, tv en in de buitenruimte. Maar de regels voor online reclame zijn een stuk vager en leiden tot opmerkelijke situaties. Zo onderzocht consumentenprogramma Radar recent de gokreclames op de website van NU.nl. Hoewel de wet stelt dat er geen gokreclames mogen verschijnen op sites waar ook spelletjes worden aangeboden, oordeelde de Kansspelautoriteit (Ksa) dat het in dit geval geen overtreding is. De redenering: NU.nl is primair een nieuwswebsite, en het aanbieden van spelletjes is een bijzaak.

Deze interpretatie staat in schril contrast met het ingrijpen van de Ksa bij de fantasy sports-app Scorito in 2022. Daar werd sponsoring door een gokbedrijf wél verboden, omdat de app werd gezien als een ‘ander online spel’. Deze ogenschijnlijk willekeurige toepassing van de regels zorgt voor onduidelijkheid en frustratie in de sector.

De creativiteit van de industrie

De strikte regels dwingen de industrie om creatief te zijn, soms op het randje van de wet. In België, waar een vergelijkbaar reclameverbod geldt, zien we voetbalclubs die nu worden gesponsord door ‘nieuwsapps’ die, met een simpele doorklik, direct leiden naar de website van een gokbedrijf. Het is een slimme, maar doorzichtige poging om de geest van de wet te omzeilen, en het toont aan hoe moeilijk het is om een waterdicht systeem te creëren.

Elke nieuwe regel leidt onvermijdelijk tot een zoektocht naar de mazen in de wet. Dit kat-en-muisspel kost de toezichthouder enorm veel tijd en middelen, terwijl de vraag blijft of de consument er daadwerkelijk beter van wordt.

Het waterbedeffect: groeit de illegale markt?

De belangrijkste kritiek op de strenge Nederlandse aanpak is het risico op het ‘waterbedeffect’. Door het legale aanbod aan banden te leggen met hoge belastingen en strenge reclame- en speellimieten, wordt het voor legale aanbieders steeds moeilijker om te concurreren met de illegale markt.

Deze illegale aanbieders, vaak gevestigd in belastingparadijzen, hoeven zich aan geen enkele Nederlandse regel te houden. Ze bieden hogere bonussen, hebben geen speellimieten en betalen geen kansspelbelasting. Voor een deel van de spelers is de verleiding groot om hier hun heil te zoeken. Het gevolg: de speler is onbeschermd, de staat loopt belastinginkomsten mis en het oorspronkelijke doel van de legalisering – het creëren van een veilige speelomgeving – wordt ondermijnd.

De toekomst is een roep om duidelijkheid en vertrouwen

De huidige situatie lijkt onhoudbaar. De wirwar van regels, de grijze gebieden en de constante strijd tussen de sector en de toezichthouder leiden niet tot het gewenste resultaat. Experts als De Graaff pleiten voor een fundamentele herziening van de aanpak, gebaseerd op vertrouwen in plaats van wantrouwen.

Een duidelijk, stabiel en realistisch wettelijk kader, gecombineerd met een harde aanpak van het illegale aanbod, zou de legale markt de ruimte kunnen geven om te innoveren en te concurreren. Alleen dan kan de kanalisatiegraad hoog blijven en kan de Nederlandse speler daadwerkelijk worden beschermd. De komende politieke debatten over dit onderwerp zullen cruciaal zijn voor de toekomst van een van de snelst groeiende digitale sectoren van dit moment.